Niet tegen kritiek kunnen? Zo ga je daarmee om!

niet tegen kritiek kunnen

Wat de ander van ons vindt, is heel belangrijk. De mens is namelijk een sociaal wezen en wil graag bij een groep horen. Ons brein ziet negatieve feedback dan ook als een potentieel gevaar. Niet tegen kritiek kunnen is dus een vanzelfsprekend probleem.

Onze natuurlijke weerstand tegen kritiek is een struikelblok. In dit artikel vertel ik je wat de valkuilen zijn van deze karaktertrek. Ook geef ik je tools waarmee je uit die valkuilen wegblijft. 


Valkuilen

Hoe weet je eigenlijk of jij tot de groep mensen behoort die slecht tegen kritiek kan? Misschien herken je jezelf in deze veelvoorkomende valkuilen. 

a. Je schiet snel in de verdediging

Elke vorm van kritiek voelt voor jou als een persoonlijke aanval. En wat doe je als je aangevallen wordt? Juist, je verdedigt je. Het is een teken dat je meer kan gaan werken aan je zelfvertrouwen. Want waarom vat je dit zo persoonlijk op?

Als je slecht tegen kritiek kan, is dat precies wat je doet. Want wat die ander zegt, slaat toch nergens op? Daar hoef je geen seconde over na te denken; dat is gewoon een feit. Tenminste, zo voelt het. 

Om je gelijk te halen kom je met talloze argumenten die jouw aanpak vergoelijken. 

b. Je klapt dicht

De vorige valkuil was een vorm van vechten. Je kunt ook het tegenovergestelde doen: vluchten of bevriezen. Ook dat zijn heel natuurlijke reacties.

Stel, iemand zegt tegen je dat de jaarcijfers niet volledig zijn. Hij kijkt jou erop aan, omdat jij er verantwoordelijk voor bent. Je klapt volledig dicht. Misschien loop je zelfs weg. Eigenlijk geeft je brein je de boodschap dat ontsnappen de enige optie is.

Want het conflict aangaan is eng. 

c. Je gaat in de tegenaanval 

Misschien “kies” je juist voor terugvechten. Begrijp me niet verkeerd; als je niet tegen kritiek kan, maak je geen bewuste keuze voor vluchten, vechten of bevriezen. Je brein doet dat voor je vanuit angst

Alle opties geven je een manier om jezelf te beschermen tegen afwijzing. Zo ook terugvechten. De kritiek is volgens jou volledig onterecht. Waar je maar kan, leg je de schuld bij de kritiekgever, echter wel vanuit een lage eigenwaarde. 

d. Je schiet in de slachtofferrol

Waarom moeten ze ook altijd jou hebben? Je vraagt het je keer op keer af als je kritiek krijgt. En je vindt jezelf maar wat zielig. 

Als je zo gemakkelijk in de slachtofferrol schiet, is kritiek ontvangen zeker niet gemakkelijk. In mijn blog over omgaan met zelfmedelijden vertel ik je wat je kunt doen om uit dit destructieve patroon te stappen. 

e. Je ontkent

Ontkenning is eigenlijk ook een vorm van wegvluchten van de situatie. Zolang jij jezelf en anderen maar kan overtuigen dat de kritiek onterecht is, hoeven de negatieve woorden ook niet bij je binnen te komen. 

Door die constante ontkenning blijf je ook weg bij jouw eigen aandeel. Je hoeft dus nooit kritisch naar jezelf te kijken. Dat lijkt heel praktisch, maar levert uiteindelijk alleen maar problemen op. 

f. Je verontschuldigt je op een overdreven manier 

Ik had het eerder al over bevriezen. Je overdreven verontschuldigen na kritiek is daar een uiting van. In feite geef je je over. Ook die strategie redt je uit hachelijke situaties. De vijand ziet dat je niet meer gevaarlijk bent. 

Toch geldt ook hier dat zo’n overdreven verontschuldiging uiteindelijk je probleem niet oplost. Je blijft altijd weg bij conflicten en je onzekere zelf blijft overheersen. 

Hoe leer je er beter mee om gaan

Nu je weet hoe je bij jezelf herkent of je al dan niet tegen kritiek kan, is het tijd voor wat tips. Lees ze rustig door en bepaal voor jezelf welke jou het beste helpen.

1. Blijf rustig

Wanneer de kritiek emotie bij je losmaakt, doe je er goed aan die eerst te laten zakken. Geef aan dat je later op de opmerkingen terugkomt. 

Daarmee geef je jezelf de ruimte om op een rustige, objectieve manier naar de feedback te kijken. Bovendien bekijk je de kritiek zonder heftige emotie makkelijker vanuit de positie van de ander. Een prima manier van zelfreflectie dus!

Voel je je tijdens het gesprek goed genoeg om écht te horen wat de ander zegt? Ga het gesprek dan direct aan. Maar blijf te allen tijde rustig. 

2. Luister goed

Pas als je je emoties thuislaat, ben je in staat te ontvangen wat de ander je wil teruggeven. 

Neem de informatie die de ander je geeft dus goed in je op, voordat je in de verdediging schiet of stopt met luisteren. 

3. Vraag door 

Pas als je de boodschap van de ander echt ontvangt, gaat doorvragen ook makkelijker. 

Leestip: Hoe kun je effectiever communiceren?

Waar baseert de ander zijn kritiek op? Kan hij concrete voorbeelden geven? Controleer ook bij de ander of je echt goed begrepen hebt wat hij bedoelde. 

Dit soort informatie helpt je uiteindelijk verder. Je weet nu immers veel beter waar de schoen wringt. Of je het daar nu mee eens bent of niet. 

4. Neem tijd voor zelfreflectie

Als je een uitgebreid beeld hebt van de aandachtspunten, laat je de volledige boodschap op je inwerken. Neem je daar liever rustig de tijd voor? Vertel de ander dan dat je het gesprek later wilt vervolgen. 

Doe dat ook als je merkt dat de boodschap je nogal overvalt. Je primaire reactie is er vaak eentje vanuit emotie en daarmee niet erg constructief. 

Gerelateerd: Leer meer over jezelf door wat vaker alleen te zijn.

5. Laat weten wat de kritiek met je doet

Dat je emoties voelt, is op zich niet erg. Als je je er maar niet door laat overmannen. Wanneer je benoemt wat de kritiek met je doet, creëer je wel een vorm van kwetsbaarheid. 

In dit geval is kwetsbaarheid goed. Het stelt jou en de ander in staat met elkaar in verbinding te komen. Uiteindelijk levert dat de beste gesprekken op, omdat je echt open staat voor elkaars standpunten. 

6. Geef aan waar je het wel en niet mee eens bent

Als je de kritiek op je hebt laten inwerken, kun je duiden waar je het wel en niet mee eens bent. Niet alleen jij, maar ook de ander heeft wat aan deze informatie. Vertel het hem dus. 

Doe dat op een rustige manier, waaruit blijkt dat je echt over zijn woorden hebt nagedacht. 

Realiseer je ook dat je het nooit voor iedereen goed doet. Hoe graag je dat ook wilt. 

En dat is niet erg, zolang je er maar met elkaar over in gesprek blijft. 

7. Bied bij terechte kritiek je excuses aan 

Kun je niet anders dan concluderen dat de ander helemaal of grotendeels gelijk heeft met zijn kritiek? Bied dan je excuses aan als je er verkeerd op hebt gereageerd.

Het heeft geen zin je trots te laten overheersen. Dat geeft de ander een slecht gevoel, maar ook jezelf. Je weet immers dat hij gelijk heeft. 

Geef toe dat je fout zat. Het zal de verbinding met de “tegenpartij” alleen maar sterker maken.

8. Haal iets positiefs uit de kritiek

Vaak snap je uiteindelijk wel waar de kritiek vandaan komt. 

Bedenk op zo’n moment dat je dit soort aandachtspunten niet als fouten hoeft te zien, maar als groeipunten. Als je er iets mee doet, word je er beter van. Je groeit in wat je doet!

Een goede gesprekspartner ziet die groei en benoemt hem ook, met als resultaat dat jij nog wat extra de hoogte in gaat. 

9. Besef dat kritiek over een klein deel van jou gaat 

Soms voelt kritiek als een aanval op jou als persoon. Realiseer je dat dat eigenlijk nooit het geval is. Wil iemand je vertellen dat je iets niet goed hebt gedaan? Dan wil dat nog niet zeggen dat je een in- en inslecht persoon bent. Leer die gedachten dan ook los te laten

De kritiek gaat slechts over iets wat je beter anders had kunnen doen. Hij staat dus los van al die dingen die je wel goed doet. Vergeet die positieve kanten niet, ook al worden ze minder vaak benoemd. 

10. Geef je grens aan 

Soms herken je jezelf niet in de kritiek die je ontvangt. Juist dan is het belangrijk dat je een grens stelt.

Vertel de ander waarom je het niet met hem eens bent. Wees in je argumentatie zo concreet en oordeelloos mogelijk. Misschien verander je daarmee zelfs het beeld van je gesprekspartner.

In het slechtste geval komen jullie samen tot de conclusie dat jullie het niet met elkaar eens zijn. 

11. Onderzoek je gevoeligheden 

Dat kritiek soms keihard binnenkomt, ligt niet altijd aan de wijze waarop je hem voorgeschoteld krijgt. Misschien ligt het grootste struikelblok wel bij jezelf. 

Als je bijvoorbeeld mentaal niet zo sterk bent, raakt kritiek je vaak hard. 

Breng daarom je eigen gevoeligheden en kwetsbaarheden in kaart, zodat je weet welk stuk bij jou ligt. Zo koppel je je eigen onzekerheid ook sneller los van de kritiek die je ontvangt.  

Het belang van goed omgaan met kritiek

Kritiek slaat nooit alleen op jou, maar ook op de ander. Het is ook nooit een aanval op je hele persoonlijkheid. Zie het als een middel om te werken aan de dingen die je nog lastig vindt. 

Ik gun jou een leven vol betekenisvolle relaties, waarin je open kunt staan voor de kritiek die je ontvangt. Laat de bovenstaande tips je daarbij helpen. 

Hoe reageerde jij de laatste keer dat je kritiek ontving? Ik lees het graag hieronder! 

3 gedachten over “Niet tegen kritiek kunnen? Zo ga je daarmee om!”

  1. Ik sloeg helemaal dicht en ik heb vervolgens alles geblokkeerd. Super stom natuurlijk, inmiddels heb ik mijn nederige excuses aangeboden en deze zijn ook aanvaard. Maar het zit nog steeds mij helemaal niet lekker. Groeten Fransje

    Beantwoorden
    • Beste Fransje,

      Wat goed dat je de moed hebt opgevat om toch een excuus te verwoorden. Goed bezig, het kost een stuk tijd dat het ook oké gaat voelen voor je.

      Hartelijke groet,

      Astrid
      Leven Vol Lef

      Beantwoorden
  2. Ik heb een laag zelfbeeld, en ben erg onzeker over mezelf.
    Ik kan totaal niet tegen kritiek omdat ik het voel als een aanval op mij, dat ik iets niet goed doe, en daar kan ik niet tegen, het laat me nog minderwaardiger voelen als dat ik mezelf al voel. Ik kan er niet tegen om onderschat te worden.
    Dit brengt me nogal eens in netelige situaties.
    Ik loop,zelfs bij een psycholoog maar daar heb ik nog steeds niet geleerd dat ik ook volwaardig ben, er mag zijn en mijn zelfbeeld is ook nog niet verhoogd.
    Vanavond was mijn vriendin bij mij, we hebben ruzie gekregen en ze is meteen naar huis gegaan, het voelde alsof ze me in de steek liet. We waren het niet eens en ik werd een beetje boos omdat ik het kritiek vond die ze over mij had, daar ik mentaal al niet sterk in mijn schoenen sta, ging het dus fout.
    Zij vond dat ik in de verdediging sprong en boos werd en dat ik daardoor niet meer luisterde en hoorde wat zij zei, ik ontkende dat natuurlijk.
    We kennen elkaar al meer dan 40 jaar, en ik vond dat ze eigenlijk wel een beetje rekening mocht houden met mijn kwetsbare positie en ik vond haar een betweter. Zij ging weg en ik werd boos en verdrietig.
    Wat zonde van zo’n vriendschap, maar waarom denkt ze het nodig te vinden kritiek op mij te uiten en……WAAROM kan ik nog steeds niet omgaan met kritiek, al mijn hele leven niet, denk dat ik het nooit ga leren zou niet weten wat mijn zelfbeeld en zelfvertrouwen ooit nog kan laten groeien, ik ben 56 jaar !!
    Ik moet er trouwens ook nog bij vermelden dat ik zeer vergeetachtig ben, echt extreem, dus als ik al iets zou leren hierover, ben ik bang dat ik het allemaal toch weer vergeet voor ik het mezelf echt eigen kan maken

    Beantwoorden

Laat een antwoord achter aan Astrid de Haan Reactie annuleren