Kan een narcist van iemand houden?

“Astrid, ik denk dat mijn partner een narcist is. En hoewel ik zielsveel van hem houd, twijfel ik of die liefde wederzijds is. Kan een narcist überhaupt van iemand houden?” Zo begon Nisha laatst ons coachgesprek. In dit artikel behandel ik precies deze vraag: kan een narcist van iemand houden? 

👉 Heb jij te maken met een narcist? Bekijk mijn cursus voor slachtoffers van narcistisch misbruik.

Kenmerken narcistische relatie

Kort door de bocht is een narcist iemand die alleen aan zichzelf denkt. Empathie is hem vreemd. 

Narcisme komt voor in verschillende gradaties. Als iemand narcistische trekjes vertoont, wil dat nog niet zeggen dat hij een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft. In dat laatste geval voelt de narcist alleen liefde voor zichzelf. 

Mensen met narcistische kenmerken gaan wel degelijk relaties aan, ook al voelen ze enkel echte liefde voor zichzelf.

Een narcistische relatie kenmerkt zich door aantrekken en afstoten. Het ene moment ben je de wereld voor je partner; het andere moment word je behandeld als grof vuil.

Die extremen zijn continu zichtbaar. Bij iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis weet je nooit waar je aan toe bent. Dat maakt dat je je al snel onzeker en eenzaam voelt.

Voor een narcist zijn jouw gevoelens totaal niet relevant. Ondanks dat ze je soms de hemel in prijzen, gaat het hen alleen om henzelf. 

Terug naar de oorspronkelijke vraag van Nisha: kan een narcist van iemand houden? Het antwoord is helaas negatief.

Waarom lijkt de relatie dan toch zo speciaal?

Hoe komt het dan dat de relatie met je narcistische partner dan toch zo bijzonder lijkt? Dat je, net als Nisha, ongelofelijk veel van hem houdt? Dat heeft verschillende redenen. 

A. Extreem goede start

Allereerst is een narcist in het begin van de relatie vaak een enorme charmeur. Nisha vertelde me het volgende: “Ik leerde Bart kennen op een feestje van vrienden. Hij kwam naar me toe toen ik even in m’n eentje stond rond te kijken. We hadden direct een klik. Hij was zó geïnteresseerd in wie ik was en wat ik deed… Ik viel als een blok voor hem. Eindelijk iemand die me écht ziet, zo dacht ik.”

De zwakheden van een narcist zijn juist in het begin behoorlijk onzichtbaar. En daarnaast komt, zoals gezegd, narcisme ook in allerlei gradaties voor.

Ook in de eerste weken van de relatie liet Bart zich van zijn beste kant zien. “Hij was een echte gentleman. Hij hield deuren voor me open, betaalde de vele etentjes en liep vol trots naast me. “Ik kon zijn charmes wel waarderen en voelde al snel een intense liefde voor hem”, aldus Nisha.

B. Verliefdheid of lust?

Een narcist weet je in die eerste periode moeiteloos om zijn vinger te winden. Met aandacht, kleine attenties en mooie woorden zorgt hij er wel voor dat je verliefd op hem wordt. Ook de intensiteit in de slaapkamer kan bovengemiddeld hoog zijn.

Maar de verliefdheid die jij voelt, is slechts eenrichtingsverkeer. Een narcist voelt geen oprechte liefde voor jou. In plaats daarvan spelen lust en narcistische voeding een belangrijke rol. 

Met dat laatste bedoel ik datgene wat een narcist nodig heeft om zich goed te voelen. Hij is erbij gebaat een knappe partner als jij te veroveren, want dat staat goed voor de buitenwereld. 

C. Love Bombing 

Zoals ik hierboven al aangaf, doen narcisten er in eerste instantie alles aan om hun partner te paaien. Ze overspoelen hen met aandacht en cadeautjes. Dat gedrag wordt ook wel love bombing genoemd. 

Ook Nisha overkwam dat: “Vooral in die eerste weken behandelde Bart me als een prinses. Ik wist niet wat me overkwam. Hij deed alles voor me. Eten koken, me ophalen van mijn werk, een bosje bloemen geven… En als we niet bij elkaar waren, stuurde hij me vaak lieve berichtjes.”

Ook later in de relatie, als niet alles meer rozengeur en maneschijn is, kan love bombing voorkomen. Nisha: “Waar hij me tegenwoordig het ene moment behandelt als een stuk vuil, kan hij daarna ineens weer alles doen om het goed te maken. Aan de ene kant is dat fijn, maar aan de andere kant ook erg lastig. Ik weet zo nooit wat ik aan hem heb.”

De ware aard

De ware aard van een narcist komt altijd naar boven; hoe leuk het begin van de relatie ook is. Waar je eerder dacht dat je je droomprins had gevonden, verandert je leven ineens in je ergste nachtmerrie. 

Een narcist is in feite een destructief persoon. Zijn egoïsme kent geen gezonde grenzen. Alles wat hij doet, doet hij voor zichzelf. Een narcist denkt niet aan jouw gevoelens als hij je weer eens kleineert of verdriet doet. 

Nisha vertelt: “Waar Bart in het begin echt lief voor me was, trad na een maand een heftige verandering op in zijn gedrag. Hij zei een hoop lelijke dingen tegen me. Zo vertelde hij mij en ieder ander die het wilde horen dat ik niets waard was. Hij vroeg me te stoppen met mijn baan, omdat die toch niets voorstelde. We hadden genoeg aan zijn inkomen, zo overtuigde hij me. Ondanks dat ik mijn baan als ziekenverzorgster heerlijk vond, heb ik uiteindelijk toch de knoop doorgehakt en ben ik gestopt. Dat had flinke nadelige gevolgen. “Ik zag nauwelijks nog andere mensen en mijn zelfvertrouwen kelderde.”

Periodes van misbruik worden dan wel afgewisseld met love bombing, maar ook dat aanhankelijke gedrag heeft helemaal niks met echte liefde te maken. Alleen voor zichzelf kan een narcist liefde voelen; niet voor jou of welke andere persoon dan ook.  

Lees ook: Narcisme komt ook voor bij vrouwen!

Waarom houd je toch van iemand, ondanks narcistisch misbruik? 

Als een relatie met een narcist zoveel negatieve kanten kent, en zelfs je zelfvertrouwen volledig de grond in werkt, hoe komt het dan dat je toch zo van een narcist kunt houden? De relatie bestaat steeds meer uit verdraaien en leugens. En toch is het zo moeilijk om een punt te zetten achter deze ongezonde relatie. 

1. Het ging zo goed!

Tja, als je een relatie hebt met een narcist, betekent dat niet dat je in één grote nare ervaring bent beland. Sterker nog, de eerste paar weken waren geweldig. Je voelde je gezien en begrepen. Bovendien was je ervan overtuigd dat je partner op dat moment liet zien wie hij echt was. 

Omdat naast de openlijke narcist er juist ook veel verborgen narcisten zijn, maakt dat het extra moeilijk om narcisme te herkennen. 

Dan is het lastig te begrijpen en accepteren dat je partner uiteindelijk toch iemand anders blijkt te zijn: een narcist die niets om jou geeft en jouw emotionele reacties op zijn daden in de wind slaat. Iemand die jou liever een schuldgevoel aanpraat dan dat hij zelf verantwoordelijkheid neemt voor zijn gedrag.

Een narcist laat zich ook later in de relatie nog regelmatig van zijn beste kant zien. Dat gebeurt vooral nadat hij je gekleineerd heeft. Zijn gedrag kan daarna ineens weer veranderen naar heel lief en zorgzaam. Het is lastig zomaar een punt achter zo’n relatie te zetten. Je partner kan immers ook heel lief zijn. 

2. Jouw patronen sluiten aan bij die van de narcist

Niet alleen narcisten hebben patronen die zij volgen; iedereen heeft die. Jij dus ook. Misschien ben jij onbewust wel op zoek naar iemand die zichzelf belangrijker vindt dan jou. 

Bij patronen gaat het niet om schuld of goed en fout. Je begint niet expres een relatie met iemand die niet goed voor je is. Toch kun je je juist aangetrokken voelen tot een narcistisch persoon, bijvoorbeeld omdat je zelf een narcistische ouder hebt gehad. Dan voel je je misschien zelfs wel thuis bij het gedrag dat hij vertoont.

Narcisten spelen ook nog eens als geen ander in op jouw zwaktes en behoeften. Een narcist geeft jou daarin precies wat je nodig hebt, zelfs op onbewust niveau. Voel je daarom nooit schuldig over het feit dat je een relatie met een narcist bent aangegaan. 

Een relatie met een narcist gaat niet over liefde

Ik herhaal het nog maar een keer: kan een narcist van iemand houden? Nee. Hoe hard het ook klinkt, narcistische liefde bestaat maar voor één persoon: de narcist zelf. Kijk dus uit dat je niet in jouw liefde voor een narcist blijft hangen. Het kan je op den duur breken, zoals Nisha overkwam. Bevrijd jezelf, ga je eigen leven leiden en over een tijd sta je vast weer open voor een gezonde nieuwe liefde!