Onvoorwaardelijke liefde. Misschien denk je wel aan een eeuwige verliefdheid als je deze term hoort. Maar wat is onvoorwaardelijke liefde nu echt? En is het überhaupt mogelijk om onvoorwaardelijk van iemand te houden?
Voorwaardelijke liefde
Voordat ik dieper inga op onvoorwaardelijke liefde, wil ik je ook de andere kant van de medaille laten zien: voorwaardelijke liefde.
Voorwaardelijkheid betekent dat ergens voorwaarden aan verbonden zijn. In het geval van voorwaardelijke liefde houdt dat dus in dat je van iemand houdt, mits die persoon aan bepaalde voorwaarden voldoet.
Frida houdt bijvoorbeeld ontzettend van haar man, omdat hij haar zoveel stabiliteit biedt in het leven. Als haar man die eigenschap niet had gehad, had ze niet zoveel van hem gehouden.
Jens trekt graag op met zijn goede vriend Frenk, maar de vriendschap zou snel bekoeld zijn als Frenk besloot te stoppen met hun favoriete sport: voetbal.
Natuurlijk chargeer ik nu een beetje. Maar het is wel belangrijk dat je begrijpt dat relaties nogal eens gestoeld zijn op voorwaarden. En dat de liefde uiteindelijk kan uitdoven als niet meer aan die voorwaarden wordt voldaan.
Lees tip: Manipulatie in je relatie: herken het en pak het aan.
De meeste relaties in de kennissen- en vriendenkring worden gevormd op basis van voorwaardelijkheid. Dat is overigens niets om je voor te schamen; het is heel normaal. Groei je als vrienden uit elkaar? Dan houdt de relatie na verloop van tijd geen stand.
Het is heel natuurlijk om in verschillende levensfases nieuwe vriendschappen te sluiten en andere te laten verwateren. En natuurlijk zijn er altijd de vriendschappen die jarenlang standhouden.
Betekent dat dan dat die vriendschappen gebaseerd zijn op onvoorwaardelijke liefde?
Onvoorwaardelijke liefde
Onvoorwaardelijke liefde betekent dat je van iemand houdt, ongeacht wat die persoon doet, hoe hij is en welke besluiten hij maakt. Er hoort zelfopoffering bij. De liefde is belangrijker dan de vraag of je er zelf beter van wordt.
Het klinkt natuurlijk erg bijzonder als je kan zeggen dat je een band met iemand hebt die onvoorwaardelijk is. Maar is hij wel werkelijk zo onvoorwaardelijk als je denkt?
In de praktijk kun je deze vraag op verschillende manieren beantwoorden.
Onvoorwaardelijke liefde en de wetenschap
Als je vanuit wetenschappelijk oogpunt naar relaties kijkt, bestaat er eigenlijk niet zoiets als onvoorwaardelijkheid. Hoe jammer dat ook is.
University College London deed onderzoek naar de neurobiologie van de liefde. Oftewel: onderzoekers bekeken hoe je zenuwstelsel reageerde op liefde.
Neem bijvoorbeeld Tim en zijn partner Jaqueline. Tim en Jaqueline zijn nog niet zo lang samen. Tim zegt een onvoorwaardelijke liefde te voelen voor Jaqueline. Hij heeft alles voor haar over en hoeft daar niets voor terug te ontvangen.
Toch ontvangt Tim wel degelijk iets van Jaqueline: zodra hij Jaqueline ziet, worden de beloningssystemen in zijn hersenen geactiveerd. Dat geeft Tim een goed gevoel.
Tims liefde voor Jaqueline is dus niet geheel onvoorwaardelijk. Hij haalt er zelf ook iets uit.
Ook in de relatie tussen ouders en kinderen speelt die roze bril een rol. Ouders zijn geneigd hun kinderen de mooiste en de beste te vinden. Ook hier geldt dat het goede gedrag van hun kind de ouders een goed gevoel geeft.
En dat is nodig, want kinderen zijn lange tijd afhankelijk van de zorg van hun ouders. Biologisch gezien is deze wisselwerking dus goed geregeld, maar is van onvoorwaardelijkheid dus niet helemaal te spreken.
Onvoorwaardelijke liefde vanuit sociaal oogpunt
Betekent dat dan dat onvoorwaardelijke liefde niet bestaat? Moeten we ons zorgen gaan maken? Nee, allerminst. Bovenstaande benadering van onvoorwaardelijke liefde is enkel wetenschappelijk.
Je kunt ook vanuit een sociaal perspectief naar dit fenomeen kijken. En dan is te zien dat liefde wel degelijk onvoorwaardelijk kan zijn. Dat je diepe liefde kunt voelen voor een ander, ongeacht of je wel of niet bij die persoon bent, ongeacht wat die persoon doet of is.
Neem Karlijn. Zij heeft al 10 jaar een relatie met Tom. Een match made in heaven, zo leek het. Karlijn en Tom waren lange tijd dolgelukkig met elkaar. Tot een verkeersongeluk veroorzaakte dat Tom invalide raakte. Ze hadden ieder hun eigen rouwproces en konden elkaar niet altijd begrijpen. Samen hardlopen, wat ze beide erg graag deden en hoe ze elkaar hadden leren kennen, lukte niet meer. Ze moesten opnieuw met elkaar uitvinden hoe ze elkaar konden bereiken. Met behulp van familie en veel met elkaar praten kwamen ze er sterker uit en werd hun band juist dieper.
Was de liefde tussen Karlijn en Tom voorwaardelijk ? Nee, ze houden zielsveel van elkaar en deden alles om hun relatie opnieuw betekenis te geven. Ze bleken in staat een nieuwe levensfase in te gaan met een andere invulling.
(On)voorwaardelijkheid vanuit contextueel perspectief
Ook vanuit contextueel perspectief kun je kijken naar onvoorwaardelijke liefde. Het contextuele gedachtegoed suggereert dat je iemand pas volledig kent als je ook zijn context, dus zijn band met zijn familie en nabije relaties, in ogenschouw neemt.
Laten we eens vanuit dit oogpunt kijken naar (on)voorwaardelijkheid.
Binnen de contextuele theorie wordt met regelmaat gesproken over het woord ‘loyaliteit’. De definitie van dit woord gaat daarbij dieper dan alleen trouw zijn aan mensen die belangrijk voor je zijn. Als je loyaal bent, houd je rekening met de verwachtingen en belangen van anderen.
Maar wat heeft dat nu met onvoorwaardelijke liefde te maken? Om die vraag te beantwoorden, vertel ik je meer over 2 soorten loyaliteit: de verticale en de horizontale.
Horizontale loyaliteit
Horizontale loyaliteit krijgt ruimte in een band tussen 2 mensen die geen familie van elkaar zijn. De band die je met je partner of met je beste vriend hebt, is bijvoorbeeld horizontaal. Hetzelfde geldt voor je team- of klasgenoten.
Uiteraard zit er nogal een verschil in diepgang tussen de relatie met je partner en die met je tennismaatje. Voor de één heb je iets meer over dan voor de ander. Toch hebben alle horizontale relaties iets met elkaar gemeen: ze zijn te verbreken.
Je kunt elkaars ex-partner worden, zoals je ook elkaars ex-teamgenoot kunt zijn. In principe hoef je niets meer van elkaar als de band verbroken is. Ondanks dat kun je natuurlijk nog steeds veel van elkaar houden, ook al ben je uit elkaar.
Verticale loyaliteit
Een relatie die niet te verbreken is, is die tussen ouder en kind. Natuurlijk besluiten ouders en/of kinderen soms dat ze elkaar niet meer willen zien, maar hun band blijft onverbrekelijk. Een kind kan niet spreken van zijn ex-moeder en een vader kan niet spreken van zijn ex-zoon.
Binnen die verticale relaties speelt verticale loyaliteit een grote rol. In goede ouder-kind relaties is die loyaliteit vaak goed zichtbaar.
Zo doet Marga haar uiterste best om goede cijfers op school te halen. Ze wil graag dat haar ouders trots op haar zijn. Als Marga met een goed rapport thuiskomt, reageren haar ouders dolenthousiast. Ze vinden het geen enkel probleem dat ze een 5 voor wiskunde heeft, omdat ze zien hoe hard ze haar best doet voor dit vak.
Als de band tussen ouders en hun kinderen niet goed is, is er alsnog sprake van loyaliteit. Die gaat dan vaak ondergronds.
Bart besluit bijvoorbeeld op zijn 30e alsnog de muziek in te gaan, net als zijn vader met wie hij al jaren geen contact meer heeft.
Loyaliteit en onvoorwaardelijkheid
Als je onvoorwaardelijke liefde vanuit een contextueel perspectief bekijkt, zijn alleen de verticale relaties de relaties waarin gesproken mag worden van onvoorwaardelijkheid.
De band tussen ouder en kind is onverbrekelijk, ook al besluiten ouders en/of kinderen soms elkaar niet meer te zien.
Onvoorwaardelijke liefde voor jezelf
Je kunt onvoorwaardelijke liefde ook zien als een liefde voor alle aspecten van een persoon. Het is echter onmogelijk om een ander volledig te kennen. Hoeveel je ook bij iemand bent, die ander heeft altijd kanten die voor de buitenwereld verborgen zijn. Zelfs voor jou, ook al sta je nóg zo dichtbij.
De enige persoon die je echt volledig kan leren kennen, ben je zelf. En ook dat is niet makkelijk.
Leestip: Alleen zijn, hoe wordt je daar beter in?
Dat betekent wel dat je het dichtst bij onvoorwaardelijke liefde kunt komen in de relatie met jezelf. Je kent van jezelf immers de meeste kanten, inclusief je diepste geheimen en verlangens.
Die onvoorwaardelijke liefde voor jezelf komt wel pas als je al die kanten van jezelf ook echt accepteert en liefhebt. Doe je dat niet, dan blijft je liefde voor jou voorwaardelijk.
Selma vindt het bijvoorbeeld heel eng om ‘s avonds alleen over straat te gaan. Ze durft dit met niemand te delen. Dat komt mede door het feit dat ze deze angst niet volledig zelf heeft geaccepteerd. Ze schaamt zich voor deze kant van haarzelf.
Het is dus nog niet zo makkelijk om onvoorwaardelijk van jezelf te houden. De enige manier waarop je die onvoorwaardelijkheid kunt bereiken, is door jezelf volledig te leren kennen.
Leer jezelf echt kennen
Wie ben jij in het diepste van je hart en ziel? Weet je dat? Eerlijk is eerlijk, het is bijna onmogelijk die vraag te beantwoorden.
Jij bent vast in staat om heel veel kanten van jezelf zomaar op te noemen. Maar jezelf echt leren kennen kost tijd. Soms wel jaren.
Maar hoe leer je jezelf nu echt kennen?
Om dat voor elkaar te krijgen, moet je waarschijnlijk buiten je comfort zone zijn. Zolang je doet wat je altijd al deed, krijg je geen nieuwe inzichten over jouw eigen persoon. Dat lukt alleen als je iets doet wat helemaal niet bij je past, of wat je heel erg spannend vindt.
Pas als je werkelijk je eigen grenzen opzoekt en regelmatig aan zelfreflectie doet, kom je erachter hoe je op spannende of moeilijke situaties reageert. En daarna ben je in staat die nieuw gevonden eigenschap volledig te omarmen.
Bestaat onvoorwaardelijke liefde?
Op de vraag of onvoorwaardelijke liefde bestaat, is dus geen eenduidig antwoord te geven. Het is maar vanuit welk oogpunt je het bekijkt.
De wetenschap rondom liefde spreekt nooit van onvoorwaardelijkheid, omdat dat in zou houden dat je alles voor een ander over hebt, zonder daar iets voor terug te ontvangen. En zoals je nu weet, ontvang je altijd iets terug, al is het maar een goed gevoel.
Sociaal gezien bestaat onvoorwaardelijke liefde wel. Je kunt de rest van je leven liefde voelen voor iemand, of je er nu wel of geen relatie (meer) mee hebt.
Op contextueel vlak bestaat onvoorwaardelijkheid alleen in verticale relaties; die tussen ouder en kind. Die band is per slot van rekening onverbrekelijk.
Onvoorwaardelijke liefde: een mooi streven
Vanuit welke invalshoek je onvoorwaardelijke liefde ook bekijkt, het is en blijft een mooi streven om volledig van iemand te houden. Of het nu van jezelf is of van iemand anders. Het brengt je zoveel moois!
In welke relatie ben jij het dichtst bij onvoorwaardelijke liefde geweest?
En wat als je bijv een GGZ-diagnose(s) hebt ihkv iets doen dat buiten je comfort-zone ligt? heb ik 2x ongeveer 6 maanden tot nu toe gedaan: en man! was dat vaak eng! op een gegeven moment brak ik, kon de paniekaanvallen niet langer aan!
Ik kan helaas niet met, en helaas ook niet zonder een ander, ik ben als kind ook niet veilig gehecht; 1e 10jr opgegroeid in een thuissituatie met redelijk tot vaak verbaal geweld door met name mijn ouders, waarvan mijn vader de aanstichter was, en ook mijn moeder wel sloeg.
Ik ben nu bijna 60jr, en ik heb van dat gedoe tussen mijn ouders in relatie met mij, nu nog steeds last.
Het enige dat ik boven alles gaarne wil is dat ik juist wel langere tijd in mijn comfort-zone geraak!
In mijn kind zijn, kindertijd, is er weinig van mij onvoorwaardelijk gehouden…; omdat ik ook! op mijn vader lijk(!), en ook op m’n moeder(!), en hun relationeel conflict huist nog steeds in mij.
Dus geef mij ajb m’n eigen Comfort-zone zodat ik mijn leven es comfortabel kan!, en mag! leven(!).
Groeten,
Kell
hoi Kell. wat heftig voor jou!!! heb je een relatie of huwelijk? hoe gaat dat? ikzelf heb na 13 jaar weer een relatie. nu in fase 2: van de rose wolk af en elkaars minpunten óók zien. vind het mega moeilijk. ik zocht op: hoe wordt mijn liefde stabiel en onvoorwaardelijk? en kwam zo hier terecht. ik ben ook in de overgang én hen autisme én ADD. Heb gesprekken met praktijkondersteuner, maar helpt voor m’n idee niet genoeg. sorry dat ik dit deel..