Narcist en geld

Heb jij je wel eens afgevraagd hoe een narcist met geld omgaat? Of wat het financieel gezien voor jou betekent als je samenleeft met een narcist? In dit artikel leg ik je uit hoe het zit. 

👉 Heb jij te maken met een narcist? Bekijk mijn cursus voor slachtoffers van narcistisch misbruik.

Hoe gaat een narcist met geld om?

Deze vraag is niet zo gemakkelijk te beantwoorden. Zoals er verschillende soorten narcisten zijn, zo gaan narcisten ook op verschillende manieren met hun geld om. 

Wat veel narcisten wel met elkaar gemeen hebben is hun ongezonde relatie met geld. Die openbaart zich wel op verschillende manieren. 

Extreme zuinigheid

Sommige mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn extreem zuinig. Dat zou je misschien niet zeggen, want menig narcist vindt geld uitgeven heerlijk. Toch weten deze narcisten op slinkse wijze hun grote uitgaven te combineren met een pathologische vorm van zuinigheid. 

Bijvoorbeeld Jac, de ex-partner van Rachelle. In de tijd dat Rachelle en Jac nog samen waren, had Jac een goed betaalde baan. Hij gaf voornamelijk geld uit aan materiële zaken zoals een duur horloge. 

Jac kwam Rachelle echter wel steeds vaker om geld vragen. ‘Een bijdrage voor de boodschappen’, zo verklaarde hij. Rachelle vertrouwde het zaakje niet en ging op onderzoek uit. Jac bleek al die tijd haar geld uit te geven aan dure spullen. Zijn eigen rekening bleef groeien.

En dat terwijl Jac Rachelle nooit eens trakteerde op iets leuks. Zelfs niet na de enorme promotie die hij op zijn werk maakte. 

Geld uitgeven als water

Er zijn ook genoeg narcisten die er totaal geen moeite mee hebben om hun eigen geld uit te geven. Dat gaat zelfs zó makkelijk, dat ze erdoor in de problemen komen. 

Deze narcisten willen laten zien dat ze macht en status hebben. Ze denken niet na over de financiële consequenties die hun gedrag op de lange termijn heeft. 

Een narcist die op zo’n ongezonde manier geld uitgeeft, houdt vaak aan het einde van de maand niet voldoende over om de hypotheek te betalen. Terwijl hij de mooiste spullen koopt, stapelen de schulden zich dus op. 

Betekent narcistisch misbruik ook altijd financieel misbruik?

Je vraagt je misschien af of iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis ook altijd anderen financieel misbruikt. 

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, hebben nagenoeg alle narcisten een ongezonde relatie met geld. Niet alle narcisten zullen jou echter direct met financiële uitbuiting belasten. Er zijn er genoeg die netjes alle dure spullen van hun eigen geld betalen. 

Toch kun je je vast voorstellen dat je leven niet over rozen gaat als je partner in de schuldsanering terechtkomt. Want ook al ben je zelf financieel onafhankelijk, de schulden van je partner kunnen ook jouw hele leven kapot maken. 

Dus ook al staat narcisme niet gelijk aan financiële uitbuiting; de kans is wel groot dat je met een narcistische partner slachtoffer wordt van een leven vol financiële onzekerheid. Met alle andere negatieve gevolgen van dien. 

Waarom geld zo belangrijk is voor een narcist 

Hoe komt het nu dat narcisten zo belust zijn op geld? Dat heeft eigenlijk 2 belangrijke oorzaken. 

Geld is macht

Geld geeft de narcist het gevoel van macht. En je hebt intussen wel door dat het leven van een narcist maar om één ding draait: zichzelf. Hoe meer de narcist kan laten zien hoe hij het ‘gemaakt’ heeft, hoe meer macht hem dat geeft. Hij voelt zich superieur. 

Andere mensen kijken nogal snel op tegen iemand met een snelle auto, een groot huis of een peperduur horloge. Tenminste, zo ervaart de narcist dat. 

In werkelijkheid is echt niet iedereen bezig met dat soort materiële zaken. Eén van de zwakheden van een narcist is echter dat hij allesbehalve empathisch is. Tegelijkertijd is zelfreflectie ver te zoeken. Een narcist denkt dus dat zijn visie op de wereld de enige correcte visie is.

Lees ook: Herken emotionele chantage.

Geld verdooft

Net als andere verslavingen verdooft geld. Ik zal je uitleggen hoe dat zit en wat dit met een narcist te maken heeft. 

Veel narcisten kampen met een trauma uit het verleden. Ze zijn als kind bijvoorbeeld misbruikt, of hun ouders waren niet beschikbaar om hen de liefde te geven die ze verdienden. 

Zo’n trauma kan extreem veel pijn met zich meebrengen. Die pijn is echter zo hevig, dat de geest in eerste instantie alles probeert om hem uit de weg te gaan. Meestal gebeurt dat met verdovende middelen als alcohol en drugs. 

Maar ook geld uitgeven kan zo’n verdovende (en verslavende) werking hebben. De narcist gebruikt deze vorm van verdoving maar wat graag. Het mes snijdt namelijk aan 2 kanten: de verdoving is welkom én de buitenwereld ziet de narcist als een rijk, machtig persoon. 

Narcistische ex of partner? Pas op voor financiële uitbuiting 

Heb jij een narcistische ex of partner? Misschien ben je dan bang dat jij ook slachtoffer wordt van financiële uitbuiting. Die angst is niet ongegrond. Ik leg je hieronder uit wat de risico’s zijn van je relatie. 

1. Je partner geeft jouw geld uit

Ik schreef het al eerder: sommige narcisten doen alsof ze heel zuinig zijn, maar nemen ondertussen de regie over jouw bankrekening over. Soms vragen ze je om geld, maar vaker nog heb je niet meteen in de gaten hoe ze te werk gaan.

Leestip: Wat is een pathologische leugenaar, en hoe ga je hiermee om?

Je partner heeft namelijk een goede baan en verdient meer dan genoeg om zichzelf af en toe te trakteren. Door zijn extreme zuinigheid wil een narcist zijn geld echter niet uitgeven. 

In plaats daarvan plundert hij de gezamenlijke rekening of gebruikt hij jouw creditcard. Dit soort acties kunnen je duur komen te staan. Jij bent straks degene die opgescheept zit met torenhoge schulden. Voor je het weet moet je aankloppen bij vrienden of familie voor financiële hulp. 

2. Je moet je verantwoorden

Een narcist zal altijd willen weten wat er met jullie geld gebeurt. Niet alleen met dat van hem, maar ook met dat van jou. Narcisten zijn uit op controle, dus ze willen weten waar hun partner zijn geld aan uitgeeft. 

Lees ook: Wat is manipulatie en hoe ga je om met manipulatie?

Komen jullie een keer niet goed rond? Dan zul jij de eerste zijn die daar de schuld van krijgt. Een narcist kan prima doen alsof jij de veroorzaker bent van de financiële problemen. Al helemaal als je jezelf ‘zomaar’ hebt getrakteerd op een lekker geurtje. 

Gerelateerd: Omgaan met passief agressief gedrag.

Jij weet natuurlijk dondersgoed dat je zelf voor dat parfum gespaard hebt. En dat het je goed recht is hem te kopen. Maar je narcistische partner laat je maar wat graag het tegenovergestelde geloven. Hij praat je een schuldgevoel aan, waardoor je zelfs aan je eigen koopgedrag gaat twijfelen. 

3. Rekeningen blijven liggen

Een narcist voelt vaak niet de behoefte verantwoordelijkheid te dragen voor een financieel stabiel leven. Het liefst geeft hij geld uit zonder erbij na te denken en doet hij dat met jouw creditcard. 

Beheert je partner de post? Dan is de kans groot dat rekeningen ongeopend blijven. 

Uiteindelijk kun jij zomaar degene zijn die voor dit gedrag opdraait. Je narcistische partner vindt namelijk dat hij niets verkeerd doet. En terwijl jij nog zo je best hebt gedaan om je zaakjes goed op orde te hebben, hangen de schuldeisers straks bij jou aan de telefoon. 

Lees ook: Hoe herken je een narcistische vrouw?

4. Geen bijdrage aan het huishouden

Ondanks dat je narcistische partner waarschijnlijk een goede baan heeft met een bovengemiddeld inkomen, zal hij niet veel bijdragen aan het huishoudpotje. 

Een narcistische persoonlijkheid heeft moeite om fantasie en realiteit van elkaar te scheiden. Dat maakt dat je partner eigenlijk alleen maar geld wil uitgeven aan zaken die goed zijn voor zijn ego. Het huishouden hoort daar niet bij. Daar moet jij maar voor zorgen, vindt hij. 

Lees ook: Ontdek hoe je om kunt gaan met een narcistische moeder.

5. Geld lenen (van jou en je familie)

Als de narcist zelf niet genoeg geld heeft voor een nieuwe aankoop, zal hij bij jou aankloppen. Of zelfs bij je familie. 

Dat gaat mij niet overkomen, denk je misschien. Het lastige is dat mensen met een narcistische persoonlijkheid zeer gewiekst zijn. Ze verzinnen een goed verhaal en spelen in op je emoties. Waarschijnlijk heb je in eerste instantie niet eens in de gaten hoe de vork in de steel zit. 

Wees dus altijd alert als iemand in je omgeving regelmatig anderen om geld vraagt. Waar geeft hij het aan uit? En komt zijn verhaal overeen met de werkelijkheid? 

6. Alimentatie wordt niet betaald

Een tijdje geleden sprak ik met mijn cliënte Joyce. Zij scheidde een aantal jaar geleden van haar narcistische ex Dani. De scheiding was een ware hel, maar uiteindelijk leek de rust wedergekeerd. 

Inmiddels is duidelijk geworden dat schijn bedriegt. Dani betaalt al maanden geen alimentatie meer. Joyce voedt hun 3 kinderen voornamelijk alleen op en heeft het financieel niet breed. 

De emoties liepen tijdens ons gesprek hoop op. Joyce kijkt vol angst naar de toekomst. Kan ze de eindjes nog wel aan elkaar knopen? Kunnen de kinderen wel bij haar blijven? 

Dit soort problemen komt regelmatig voor als je ex een narcist is. Zijn hoofd gaat uit naar andere dingen dan zijn familie. Door een gebrek aan empathie kan hij niet inschatten welke gevolgen zijn egoïstische houding heeft. 

Leestips: Hoe kom je los van een narcist? Wanneer laat een narcist je met rust?

Slachtoffer van financieel misbruik? Dit kun je doen 

Ben je zelf slachtoffer van financieel misbruik? Dan kan het onmogelijk lijken om jezelf uit die situatie te redden. Toch zijn er dingen die je zelf kunt doen. Ik geef je wat tips. 

A. Erken het probleem

Het eerste dat je moet doen is je probleem erkennen. Zie in dat je in een ongezonde relatie zit. En ik kan je vertellen: dat is niet makkelijk. Je gevoelens spelen een grote rol in je liefde voor je partner. Die gevoelens schakel je niet zomaar uit. 

Lees tip: Herken manipulatie binnen je relatie.

Toch is het heel belangrijk dat je vanuit een rationeel oogpunt naar je relatie kijkt. Is de liefde werkelijk wederzijds? Of is je partner enkel iemand die aan zichzelf denkt en jou daarmee in de financiële problemen brengt? 

B. Creëer inzicht in je financiële situatie 

Als je je partner verdenkt van financieel misbruik, is het van groot belang dat je zelf de touwtjes weer in handen krijgt. Zorg dat je een overzicht krijgt van al je bezittingen en schulden. 

Laat schaamte niet overheersen als je erachter komt dat de problemen groter zijn dan je aanvankelijk dacht. Natuurlijk doen dit soort ontdekkingen je zelfvertrouwen geen goed. Toch is het van groot belang dat je nu actie onderneemt. Dat is de enige manier om je situatie te veranderen.  

C. Ga zelf sparen

Eén van de belangrijkste tips die ik je kan geven: bouw weer een eigen vermogen op. Dat is niet altijd zo makkelijk als het klinkt. Het houdt waarschijnlijk in dat je dingen stiekem moet gaan doen. 

Open bijvoorbeeld een extra bankrekening op jouw naam. Houd een deel van je inkomsten apart, zodat je langzaam maar zeker financiële onafhankelijkheid opbouwt. Als je straks weer op eigen benen kunt staan, wordt het ook makkelijker om op termijn de relatie te verbreken.

 

D. Zoek hulp

Als het je niet zelf lukt om bovenstaande stappen te zetten, is dat niets om je voor te schamen. Het is absoluut niet makkelijk je uit de greep van een narcist te bevrijden. Al helemaal niet als hij je financiële zekerheid van je heeft afgenomen. 

Ga echter niet bij de pakken neerzitten, maar verzin een alternatief. Grote kans dat hulp het antwoord is. Vraag bijvoorbeeld je vrienden om hulp. Kijk op welke manier ze je kunnen bijstaan. 

Misschien helpt een goed gesprek je al. Maar ook praktische hulp is welkom. 

Blijkt dit niet voldoende te zijn om je leven op positieve wijze te veranderen? Zoek dan professionele hulp. Er zijn genoeg slachtoffers van narcistisch financieel misbruik die je voor zijn gegaan. 

Lees ook: Kan een narcist veranderen?

Een psycholoog of coach kijkt met je mee naar je situatie. Niet alleen leer je meer over het onderwerp narcisme; je leert ook omgaan met je eigen zwakheden. 

Door die inzichten lukt het je uiteindelijk beter om gezonde keuzes voor jezelf te maken. 

Laat je niet uitbuiten

Financiële uitbuiting door narcisten komt helaas maar wat vaak voor. Verdenk jij je partner of familielid van narcisme? Houd dan goed zijn gedrag in de gaten; met name als het gaat om de financiën. Zorg zelf voor financiële onafhankelijkheid, zodat je altijd sterk staat. Je wilt immers zelf kunnen beslissen over je toekomst. 

Wat zou jij doen als je financieel slachtoffer werd van een narcistische relatie?