Met deze 15 tips ga jij manipulatie herkennen

Manipulatie is een vorm van emotionele chantage. Een manipulator zoekt invloed op alles wat andere mensen denken, voelen en doen, zonder dat ze dat zelf door hebben. 

Meestal met succes.

Wees je dus bewust van dit gedrag, zodat je je ertegen kunt wapenen. 

Wil jij manipulatie herkennen? Gebruik daar deze 15 tips voor!

1. Een manipulator geeft je vaak een schuldgevoel

Een manipulator praat je, waar het ook maar mogelijk is, een schuldgevoel aan. 

Leestip: Hoe kom je van een onrustig gevoel af

Als je bijvoorbeeld in een teamvergadering iets ter sprake brengt wat een urenlange discussie oplevert, geeft de manipulator jou de schuld van het feit dat hij niet op tijd thuis is voor het eten. 

Besluit je het niet ter sprake te brengen, krijg je er de schuld van dat het onbesproken is gebleven. Kortom: het is nooit goed.

Lees ook: Hoe herken je een pathologische leugenaar.

Het doel van de manipulator is onzekerheid zaaien. Door jouw schuldgevoel ontkiemt die onzekerheid vanzelf, waardoor je een volgende keer sneller meegaat met wat die manipulerende collega je influistert. 

2. De manipulator speelt in op je zwakke punten

Een manipulerend persoon heeft haarfijn in de gaten waar jouw zwakke punten liggen. Daar maakt hij vervolgens maar al te graag gebruik van. Ook deze strategie zet hij in om je onzeker te maken. 

Geef jij bijvoorbeeld niet graag je mening in een grote groep? Reken maar dat die manipulatieve vriend of vriendin nét tijdens dat gezamenlijke etentje van de vriendengroep probeert er een beslissing door te duwen waar jij het niet mee eens bent.  

Lees ook: Hoe een narcist met geld om gaat.

3. Een manipulator verandert makkelijk het onderwerp van gesprek

Stel, je hebt je voorgenomen jouw standpunt aan je manipulerende collega duidelijk te maken. Je hebt je argumenten goed voorbereid en je bent helemaal klaar voor het gesprek.

Je bent nog maar net van wal gestoken als je merkt dat het ineens over iets heel anders gaat. Dat is hoogstwaarschijnlijk het werk van je collega. Die wil je op slinkse wijze afleiden van je doel.

Doordat je wordt afgeleid, ga je je minder zeker voelen over de weg die jij wilde inslaan. Je collega voorkomt daarmee dat jij je punt duidelijk kunt maken en gaat vervolgens vrolijk verder op de manier die hem het beste past. 

Lees tip: Leer de narcistische vrouw te herkennen. Hoe ga je om met een narcistische ex?

4. Een manipulator oordeelt over jouw leven

Iemand die manipuleert, oordeelt constant. Over anderen, maar ook over jou. Hij beredeneert bijvoorbeeld hardop dat jij vast niet goed genoeg bent in het binnenhalen van klanten. Anders had je immers die promotie al lang gemaakt. 

Door die oordelen ga jij je afvragen of wat je doet wel goed is. Dat gebeurt al helemaal als je iemand bent die snel aan zichzelf twijfelt. 

Nogmaals, de manipulator kan zijn werk alleen maar doen als jij je ergens onzeker over voelt. Het is voor hem dus een bonus als hij zijn oordelen in kan zetten om jou die onzekerheid te bezorgen. 

Lees ook: Hoe ga je om met een narcistische moeder?

5. Bijna altijd is de manipulator een charmeur

Het is echt zo: bijna iedere manipulerende persoon komt heel charmant over. 

Door die charme heb je nauwelijks in de gaten dat hij ondertussen nogal wat invloed uitoefent op jouw gedrag. Integendeel; als je van nature wat onzeker bent, voelt het juist goed als iemand jou op zo’n charmante manier aandacht geeft. 

Leestips:

Herken de kenmerken van verborgen narcisme.

Wat zijn de 11 zwakheden van een narcist?

De manipulerende ander trekt je vervolgens over je eigen grenzen, nog voordat je dat zelf in de gaten hebt. 

De echte manipulator heeft nooit een reputatie voor manipulatie.

Martin Amis, Britse schrijver

6. De manipulator devalueert wat je doet 

Iemand die manipuleert, doet dat het liefst vanuit een superieure positie. Dat geeft hem een gevoel van macht. Om die positie te versterken, maakt hij jou het liefst zo klein mogelijk. Hij maakt je zwart en zet zonder moeite sarcasme in om dat te bereiken. 

Leestip: Loskomen van een narcist, hoe doe je dat?

Een sterke manipulator laat daarin geen kans onbenut. Zelfs wanneer jij een compliment van een ander krijgt, doet de manipulerende ander die mooie woorden met een sarcastische opmerking teniet. 

7. De manipulator voelt zich slimmer en sterker dan anderen

Narcisten zijn mensen die vaak manipuleren. Narcistische personen voelen zich gemiddeld genomen al verheven boven de ander.

Leestip: Kenmerken van narcisme.

Daar komt nog bij dat een manipulerend persoon 9 van de 10 keer succes heeft in zijn pogingen het gedrag van anderen naar zijn hand te zetten. Daardoor wordt hij alleen maar meer bevestigd in zijn gevoel van superioriteit. 

Voor zijn gevoel is het bewijs immers geleverd dat hij sterker en slimmer is dan de ander, die met beide benen in zijn slinkse praatjes is getrapt.  

8. Iemand die manipuleert gebruikt regelmatig passief-agressief gedrag

Voorbeelden van passief-agressief gedrag zijn liegen, kritiek geven, overdrijven, negeren en sarcastisch zijn. Je kunt dit soort gedrag ook scharen onder een sluwe en achterbakse manier van omgaan met anderen. 

Manipulatoren zetten passief-agressief gedrag het liefst regelmatig in. Ze zetten jou ermee in een kwaad daglicht, zonder dat het echt opvalt dat het bij hen vandaan komt. Bovendien komen ze er zelf positiever door uit de verf. 

Dit beeld komt overigens niet overeen met de feiten. 

9. Een manipulator luistert niet

Als je in gesprek bent met iemand die manipuleert, zul je merken dat die ander nooit echt luistert. Hij doet misschien in eerste instantie alsof, maar uit zijn gedrag blijkt uiteindelijk het tegenovergestelde. Zijn empathisch vermogen is zeer laag.

Lees ook: Kan een narcist veranderen?

Waar jij met je collega had afgesproken dat hij de notulen van de vergadering zou verzorgen, verzaakt hij en geeft hij jou de schuld van het feit dat er geen notulen zijn. Want, zo redeneert hij, niemand heeft hem toch ooit gezegd dat hij de notulen moest bijhouden? Wel dus…

Dit soort gedrag voelt heel oneerlijk, vooral als jij je wel altijd aan je woord houdt. 

10. Er zit nogal eens een addertje onder het gras

Je herkent een manipulator aan zijn wijze van onderhandelen. Hij doet zich met zijn charmante praatjes voor als de meest eerlijke samenwerkingspartner. 

Als je vervolgens afspraken met hem maakt, kom je er al gauw achter dat hij het welbekende addertje onder het gras gemakshalve verzwegen heeft. 

Daar komt nog bij dat een manipulator het altijd onthoudt als hij eens wat voor jou doet. Hij zal je daar regelmatig aan herinneren en hij vindt het natuurlijk niet meer dan normaal dat jij daardoor bij hem in het krijt staat. Dit zijn ongezonde gewoonte patronen. Driedubbel, welteverstaan. 

11. Een manipulator schuift maar al te graag de schuld op jou af

Hoe de werkelijkheid ook is, een manipulator weet hem altijd zo te verdraaien dat jij de schuldige lijkt. 

Is er op je werk iets misgegaan? De manipulator heeft het nooit gedaan. Volgens hem had jij toch die mailing moeten controleren op spelfouten, voordat hij hem verstuurde? En wat wanneer deze vormen van manipulatie van je baas afkomstig zijn?

Deze vorm van manipulatie wordt ook wel gaslighting genoemd. Robin Stern schreef er in 2018 een boek over: Het Gaslight Effect. 

12. De manipulator laat je twijfelen aan jezelf

Een manipulator gebruikt gaslighting niet alleen om jou de schuld in je schoenen te schuiven. Hij zet het ook in om je aan het twijfelen te brengen. 

Leestip: Waar komt narcisme eigenlijk vandaan?

Stel dat je partner steeds vaker overwerkt en je bovendien enorme hoeveelheden berichten in zijn telefoon hebt gezien van een ander. Alles duidt op overspel. Als je hem hiermee confronteert, heeft hij direct een smoes klaar. Bovendien zegt hij dat je waarschijnlijk gewoon onzeker over jezelf bent. 

Iemand die makkelijk manipuleert, voelt feilloos aan waardoor jij aan jezelf gaat twijfelen en zet dat waar mogelijk in. 

13. De voet-tussen-de-deurtechniek

Een voet tussen de deur maakt ruimte voor meer opening. Zo ook spreekwoordelijk. De rasechte manipulator vraagt je daarom eerst om een kleine gunst. Eentje die heel onschuldig is en waarmee je altijd wel instemt. Bijvoorbeeld of je een extra cappuccino mee kunt nemen van de koffiebar op de hoek. 

Vervolgens duwt hij de spreekwoordelijke deur verder open: hij vraagt je om dan meteen zijn bestelling bij de slager door te geven en zijn kleding bij de stomerij op te halen. 

Voor je het weet trap je erin…

14. Iemand die manipuleert, verdraait de werkelijkheid 

Het is al eens eerder naar voren gekomen: een manipulator creëert een werkelijkheid die altijd in zijn eigen voordeel is. In zijn beleving is hij nooit de schuldige, ook al is hij dat in feite wel.

Een manipulator is gehaaid genoeg om de werkelijkheid in een split-second te verdraaien. Voor je het weet heeft hij een verhaal klaar waarin jij het heel anders aan had moeten pakken, in plaats van hij zelf. 

Als bedriegers dromen, zijn hun dromen werkelijkheid.

Kadé Bruin, Nederlandse schrijver

15. Met een manipulator ervaar je geen gelijkwaardigheid

Als je het gevoel hebt dat iemand zich altijd superieur voelt aan jou, dan kun je wel eens te maken hebben met een manipulator. In zijn werkelijkheid staat hij boven ieder ander. 

Een manipulator zal ook niet zomaar het achterste van zijn tong laten zien. Persoonlijke gesprekken zijn als glad ijs voor hem; je komt daarmee te dicht bij zijn kwetsbare kant. 

Laat je niet manipuleren

Hopelijk zorgen deze tips ervoor dat jij manipulatieve personen direct doorziet. Daardoor wapen je je makkelijker tegen dit gedrag en creëer je een voorsprong. Hoe je met manipulatief gedrag om kunt gaan, lees je in mijn andere artikel.

Heb jij wel eens te maken gehad met manipulatie? Ik lees er graag over in een reactie!