Manipulatie is een vorm van emotionele chantage. Een manipulator zoekt invloed op alles wat andere mensen denken, voelen en doen, zonder dat ze dat zelf door hebben.
Meestal met succes.
Wees je dus bewust van dit gedrag, zodat je je ertegen kunt wapenen.
Wil jij manipulatie herkennen? Gebruik daar deze 15 tips voor!
1. Een manipulator geeft je vaak een schuldgevoel
Een manipulator praat je, waar het ook maar mogelijk is, een schuldgevoel aan.
Leestip: Hoe kom je van een onrustig gevoel af
Als je bijvoorbeeld in een teamvergadering iets ter sprake brengt wat een urenlange discussie oplevert, geeft de manipulator jou de schuld van het feit dat hij niet op tijd thuis is voor het eten.
Besluit je het niet ter sprake te brengen, krijg je er de schuld van dat het onbesproken is gebleven. Kortom: het is nooit goed.
Lees ook: Hoe herken je een pathologische leugenaar.
Het doel van de manipulator is onzekerheid zaaien. Door jouw schuldgevoel ontkiemt die onzekerheid vanzelf, waardoor je een volgende keer sneller meegaat met wat die manipulerende collega je influistert.
2. De manipulator speelt in op je zwakke punten
Een manipulerend persoon heeft haarfijn in de gaten waar jouw zwakke punten liggen. Daar maakt hij vervolgens maar al te graag gebruik van. Ook deze strategie zet hij in om je onzeker te maken.
Geef jij bijvoorbeeld niet graag je mening in een grote groep? Reken maar dat die manipulatieve vriend of vriendin nét tijdens dat gezamenlijke etentje van de vriendengroep probeert er een beslissing door te duwen waar jij het niet mee eens bent.
Lees ook: Hoe een narcist met geld om gaat.
3. Een manipulator verandert makkelijk het onderwerp van gesprek
Stel, je hebt je voorgenomen jouw standpunt aan je manipulerende collega duidelijk te maken. Je hebt je argumenten goed voorbereid en je bent helemaal klaar voor het gesprek.
Je bent nog maar net van wal gestoken als je merkt dat het ineens over iets heel anders gaat. Dat is hoogstwaarschijnlijk het werk van je collega. Die wil je op slinkse wijze afleiden van je doel.
Doordat je wordt afgeleid, ga je je minder zeker voelen over de weg die jij wilde inslaan. Je collega voorkomt daarmee dat jij je punt duidelijk kunt maken en gaat vervolgens vrolijk verder op de manier die hem het beste past.
Lees tip: Leer de narcistische vrouw te herkennen. Hoe ga je om met een narcistische ex?
4. Een manipulator oordeelt over jouw leven
Iemand die manipuleert, oordeelt constant. Over anderen, maar ook over jou. Hij beredeneert bijvoorbeeld hardop dat jij vast niet goed genoeg bent in het binnenhalen van klanten. Anders had je immers die promotie al lang gemaakt.
Door die oordelen ga jij je afvragen of wat je doet wel goed is. Dat gebeurt al helemaal als je iemand bent die snel aan zichzelf twijfelt.
Nogmaals, de manipulator kan zijn werk alleen maar doen als jij je ergens onzeker over voelt. Het is voor hem dus een bonus als hij zijn oordelen in kan zetten om jou die onzekerheid te bezorgen.
Lees ook: Hoe ga je om met een narcistische moeder?
5. Bijna altijd is de manipulator een charmeur
Het is echt zo: bijna iedere manipulerende persoon komt heel charmant over.
Door die charme heb je nauwelijks in de gaten dat hij ondertussen nogal wat invloed uitoefent op jouw gedrag. Integendeel; als je van nature wat onzeker bent, voelt het juist goed als iemand jou op zo’n charmante manier aandacht geeft.
Leestips:
Herken de kenmerken van verborgen narcisme.
Wat zijn de 11 zwakheden van een narcist?
De manipulerende ander trekt je vervolgens over je eigen grenzen, nog voordat je dat zelf in de gaten hebt.
De echte manipulator heeft nooit een reputatie voor manipulatie.
Martin Amis, Britse schrijver
6. De manipulator devalueert wat je doet
Iemand die manipuleert, doet dat het liefst vanuit een superieure positie. Dat geeft hem een gevoel van macht. Om die positie te versterken, maakt hij jou het liefst zo klein mogelijk. Hij maakt je zwart en zet zonder moeite sarcasme in om dat te bereiken.
Leestip: Loskomen van een narcist, hoe doe je dat?
Een sterke manipulator laat daarin geen kans onbenut. Zelfs wanneer jij een compliment van een ander krijgt, doet de manipulerende ander die mooie woorden met een sarcastische opmerking teniet.
7. De manipulator voelt zich slimmer en sterker dan anderen
Narcisten zijn mensen die vaak manipuleren. Narcistische personen voelen zich gemiddeld genomen al verheven boven de ander.
Leestip: Kenmerken van narcisme.
Daar komt nog bij dat een manipulerend persoon 9 van de 10 keer succes heeft in zijn pogingen het gedrag van anderen naar zijn hand te zetten. Daardoor wordt hij alleen maar meer bevestigd in zijn gevoel van superioriteit.
Voor zijn gevoel is het bewijs immers geleverd dat hij sterker en slimmer is dan de ander, die met beide benen in zijn slinkse praatjes is getrapt.
8. Iemand die manipuleert gebruikt regelmatig passief-agressief gedrag
Voorbeelden van passief-agressief gedrag zijn liegen, kritiek geven, overdrijven, negeren en sarcastisch zijn. Je kunt dit soort gedrag ook scharen onder een sluwe en achterbakse manier van omgaan met anderen.
Manipulatoren zetten passief-agressief gedrag het liefst regelmatig in. Ze zetten jou ermee in een kwaad daglicht, zonder dat het echt opvalt dat het bij hen vandaan komt. Bovendien komen ze er zelf positiever door uit de verf.
Dit beeld komt overigens niet overeen met de feiten.
9. Een manipulator luistert niet
Als je in gesprek bent met iemand die manipuleert, zul je merken dat die ander nooit echt luistert. Hij doet misschien in eerste instantie alsof, maar uit zijn gedrag blijkt uiteindelijk het tegenovergestelde. Zijn empathisch vermogen is zeer laag.
Lees ook: Kan een narcist veranderen?
Waar jij met je collega had afgesproken dat hij de notulen van de vergadering zou verzorgen, verzaakt hij en geeft hij jou de schuld van het feit dat er geen notulen zijn. Want, zo redeneert hij, niemand heeft hem toch ooit gezegd dat hij de notulen moest bijhouden? Wel dus…
Dit soort gedrag voelt heel oneerlijk, vooral als jij je wel altijd aan je woord houdt.
10. Er zit nogal eens een addertje onder het gras
Je herkent een manipulator aan zijn wijze van onderhandelen. Hij doet zich met zijn charmante praatjes voor als de meest eerlijke samenwerkingspartner.
Als je vervolgens afspraken met hem maakt, kom je er al gauw achter dat hij het welbekende addertje onder het gras gemakshalve verzwegen heeft.
Daar komt nog bij dat een manipulator het altijd onthoudt als hij eens wat voor jou doet. Hij zal je daar regelmatig aan herinneren en hij vindt het natuurlijk niet meer dan normaal dat jij daardoor bij hem in het krijt staat. Dit zijn ongezonde gewoonte patronen. Driedubbel, welteverstaan.
11. Een manipulator schuift maar al te graag de schuld op jou af
Hoe de werkelijkheid ook is, een manipulator weet hem altijd zo te verdraaien dat jij de schuldige lijkt.
Is er op je werk iets misgegaan? De manipulator heeft het nooit gedaan. Volgens hem had jij toch die mailing moeten controleren op spelfouten, voordat hij hem verstuurde? En wat wanneer deze vormen van manipulatie van je baas afkomstig zijn?
Deze vorm van manipulatie wordt ook wel gaslighting genoemd. Robin Stern schreef er in 2018 een boek over: Het Gaslight Effect.
12. De manipulator laat je twijfelen aan jezelf
Een manipulator gebruikt gaslighting niet alleen om jou de schuld in je schoenen te schuiven. Hij zet het ook in om je aan het twijfelen te brengen.
Leestip: Waar komt narcisme eigenlijk vandaan?
Stel dat je partner steeds vaker overwerkt en je bovendien enorme hoeveelheden berichten in zijn telefoon hebt gezien van een ander. Alles duidt op overspel. Als je hem hiermee confronteert, heeft hij direct een smoes klaar. Bovendien zegt hij dat je waarschijnlijk gewoon onzeker over jezelf bent.
Iemand die makkelijk manipuleert, voelt feilloos aan waardoor jij aan jezelf gaat twijfelen en zet dat waar mogelijk in.
13. De voet-tussen-de-deurtechniek
Een voet tussen de deur maakt ruimte voor meer opening. Zo ook spreekwoordelijk. De rasechte manipulator vraagt je daarom eerst om een kleine gunst. Eentje die heel onschuldig is en waarmee je altijd wel instemt. Bijvoorbeeld of je een extra cappuccino mee kunt nemen van de koffiebar op de hoek.
Vervolgens duwt hij de spreekwoordelijke deur verder open: hij vraagt je om dan meteen zijn bestelling bij de slager door te geven en zijn kleding bij de stomerij op te halen.
Voor je het weet trap je erin…
14. Iemand die manipuleert, verdraait de werkelijkheid
Het is al eens eerder naar voren gekomen: een manipulator creëert een werkelijkheid die altijd in zijn eigen voordeel is. In zijn beleving is hij nooit de schuldige, ook al is hij dat in feite wel.
Een manipulator is gehaaid genoeg om de werkelijkheid in een split-second te verdraaien. Voor je het weet heeft hij een verhaal klaar waarin jij het heel anders aan had moeten pakken, in plaats van hij zelf.
Als bedriegers dromen, zijn hun dromen werkelijkheid.
Kadé Bruin, Nederlandse schrijver
15. Met een manipulator ervaar je geen gelijkwaardigheid
Als je het gevoel hebt dat iemand zich altijd superieur voelt aan jou, dan kun je wel eens te maken hebben met een manipulator. In zijn werkelijkheid staat hij boven ieder ander.
Een manipulator zal ook niet zomaar het achterste van zijn tong laten zien. Persoonlijke gesprekken zijn als glad ijs voor hem; je komt daarmee te dicht bij zijn kwetsbare kant.
Laat je niet manipuleren
Hopelijk zorgen deze tips ervoor dat jij manipulatieve personen direct doorziet. Daardoor wapen je je makkelijker tegen dit gedrag en creëer je een voorsprong. Hoe je met manipulatief gedrag om kunt gaan, lees je in mijn andere artikel.
Heb jij wel eens te maken gehad met manipulatie? Ik lees er graag over in een reactie!
Hartstikke bedankt ik was met mijn vrienden een potje risk aan het spelen en nu weet ik dat ik word gemanipuleerd.
Goed dat het artikel je helpt om manipulatie te herkennen.
Hartelijke groet,
Astrid
Leven Vol Lef
Zo herkenbaar! Zo duidelijk!
Ik heb ze in familieleden, kerk, en vrienden groep!
Ik HAD ze. Wat koste dat een strijd! Maar zoooo blij dat ik van hun af ben. Met zulke mensen is geen gezonde relatie te onderhouden. Je wordt er letterlijk ziek van.
Het aller moeilijkste vind ik, dat zulke mensen anderen eromheen meezuigen,
En ja dan word ik geïsoleerd.
Beste Elly,
Wat goed dat je de strijd bent aangegaan en met manipulatie hebt kunnen afrekenen. Meegezogen worden door negatief gedrag is inderdaad een bekend probleem. Bedankt voor het delen, zo kan het anderen aanmoedigen ook stappen te ondernemen.
Hartelijke groet,
Astrid
Leven Vol Lef
Dag Astrid, ik heb een aantal van deze ervaringen ondervonden met een vriendin en uiteindelijk heeft ze op het moment ik het doorkreeg en het niet meer toeliet de vriendschap beëindigd met voor haar haar eigen redenen…..
Vandaag heb ik mogen zien dat mensen elkaar een spiegel voor houden en zo ook deed zij dat bij mij. Ik mocht ontdekken dat ik (niet de buitenwereld maar ) mezelf onbewust met patronen aan het manipuleren was …. En o.a zij spiegelde me dat wat ook in mij aanwezig was. Voor mij voelt het nu dat we er mee te maken krijgen als iets in ons nog niet gezien en geheeld is….wanneer we het aankijken het stopt, er geen ‘boodschappen’ meer hoeven worden aangereikt die in duidelijk willen maken bij ons ZELF te rade te gaan. Zo voelt het althans voor mij.
Harte groet
Astrid 🙏🏻
(je naam genoot 🙂
Beste Astrid,
Bedankt voor het delen van jouw ervaringen en openheid hierin. Het is een goed voorbeeld van hoe inzichten opdoen kan werken. Goed bezig!
Hartelijke groet,
Astrid 😉
Leven Vol Lef
Mijn bloed eigen zoon is zo een geval , jaren lang heeft hij m’n relatie met m’n nieuwe liefde gefrustreerd met z’n gedrag … uiteindelijk is de heleboel geklapt ( terwijl m’n vriendin dit al de hele tijd zag aankomen en mij ervoor waarschuwde ) maar omdat ik veel te ver ben gegaan in het in bescherming nemen van mijn zoon 22 jaar is hij , heeft hij zo de boel lopen opfokken dat ik uiteindelijk de verkeerde keuze heb gemaakt en m’n relatie beëindigd ( m’n ogen zijn wel open gegaan nu mede omdat er meerde zaken ook meespelen op dit moment)
Beste Adri,
Wanneer het om je eigen kind gaat, dan is het extra lastig om te zien wat er gebeurd. Goed dat je jouw ervaring deelt en dat je bent gaan zien wat je zoon doet. Veel sterkte in dit alles.
Hartelijke groet,
Astrid
Leven Vol Lef
Heel herkenbaar, doodeng als het je treft en lastig om zo’n contact te beëindigen. Jij hebt het altijd gedaan.
Hallo Astrid,
Helaas heb ik een narcistische dochter waar ik heel veel verdriet van heb, vooral omdat ik van haar mijn 1e kleinkind heb gekregen waar ik dolgelukkig mee was!! Ik schrijf was omdat ik na 5 mnd. geen contact meer heb met mijn kleinkind en zij wordt over 2 weken alweer 1 jaar.
Ik ben bang voor mijn eigen dochter wat ik niet normaal vind en zij negeert mij in alles😒
Beste Marja,
Heel veel sterkte en wijsheid gewenst! Het is bijzonder moeilijk om hiermee om te gaan en het verdriet en de machteloosheid is vaak groot.
Hartelijke groet,
Astrid
Leven Vol Lef
Astrid, ik kom dit artikel tegen. Ik herken manipulatief gedrag bij mijn dochter maar ook bij mezelf. Ik kan ermee aan het werk. Wel vraag ik me af of manipulatie ook onbewust kan gebeuren; hoe ontstaat dus dit gedrag?
Gr Ronald
Wat een drama! Ik zit er middenin. Ik zie geen andere uitweg dan een andere baan te gaan zoeken. Voor iemand van mijn leeftijd valt dat niet mee.
Wat herken ik?
Motivatie op basis van wat anderen over mij zeggen. Niet checken of dit wel waar is.
Mijn zwakke punten uitvergroten.
Charmeur.
Schuld verschuiven. Wordt boos en deelt mee dat ik het op de spits drijf.
Ongevoelig.
Groot verschil tussen zeggen en doen.
En als ik dit deel met iemand die de situatie kent dan krijg ik te horen: hij bedoelt het echt goed hoor. Je zit er helemaal naast.
een ieder die jou dit gevoel geeft; sluit ze af en doe aan zelfreflectie. als mensen je moedwillig ondermijnen:BLIJF UIT HUN BUURT. jouw onzekerheid is hun brandstof.. ik ben het slachtoffer van gaslighting en manipulatie. mijn zelfvertrouwen is onherroepelijk beschadigt. Dus ik waarschuw een ieder die nog een kans heeft. wees alert. niet iedereen heeft het beste met je voor. geef meteen je grens aan en wijk er niet vanaf.
Wat ben ik blij met deze tekst. Mijn ex is zeer duidelijk een manipulator, maar ik heb er nooit de vinger op kunnen leggen. Hij had me zo onzeker gemaakt dat ik niet meer op een rijtje kon zetten hoe ik kon scheiden. Gelukkig trok mijn brein aan de noodrem: ik werd geestelijk nogal ziek. Toen het herstel zich daar begon in te zetten, heb ik zo snel mogelijk de scheiding in gang gezet.
Een aantal punten zijn erg herkenbaar (oa 1, 2, 9, 11, 12 en 15).
Zelf heb ik zulke mensen ook wel meegemaakt.
Oa in een aantal voormalig vriendschappen.
Er werd vaak over mijn grenzen gegaan en ik voelde op den duur steeds meer dat ik werd gebruikt en misbruikt (als een soort van speelbal, voetveeg oid).
Ik was altijd degene die zich kwetsbaar opstelde en steeds kreeg ik de deksel keer op keer op mijn neus.
Altijd hoopte ik ergens dat er meer rekening met me gehouden werd (ook ivm mijn autisme, ASS)
Het tegengestelde bleek het geval te zijn; ik werd keer op keer voor het karretje gespannen.
Want ik vond toch altijd alles wel ‘best’.
Ik was veel te meegaand en stelde me continu onderdanig op.
Daardoor kon er ook makkelijk over me heen gelopen worden.
Tegenwoordig ben ik me hier wel veel meer bewust van.
Toch blijven dergelijke situaties wel erg lastig.
Mijn zus manipuleert mijn bejaarde moeder in het woonzorgcentrum, haar wil is wet. Ze maakt mij onterecht zwart en charmeert iedereen.
Zelfs bij de notaris heeft ze mij zwart gemaakt en gezegd dat ze mij niet vertrouwt. Ik wist niet wat ik hoorde.
Mijn zus heeft vroeger in de psychiatrie gezeten na een zelfmoordpoging met alcohol. Mijn moeder heeft haar altijd beschermd en zei steeds, als mijn zus weer de zoveelste woedeuitbarsting had, dat ze ziek was. Mijn leven is een ware hel geworden, mijn vader is net overleden en mijn zus doet de financiën van mijn moeder . Ik vertrouw haar voor geen meter, Ik heb geprobeerd een gesprek hierover aan te gaan met mijn moeder maar tevergeefs. Mijn zus heeft mijn moeder in haar macht maar mijn zus heeft ook geen vrienden en ze werkt al jaren niet meer (haar collega’s waren volgens haar de schuldigen). Ben ten einde raad.
Beste Kurt,
Ten eerste gecondoleerd met het verlies van je vader. Zo te lezen is er tussen jouw zus en moeder een bepaalde verstandshouding waar moeilijk tussen te komen is. Wanneer je je echt zorgen maakt over het welzijn van je moeder, dan is het zorgcentrum ook zelf een aanspreekpunt, elke organisatie heeft een verantwoordelijkheid als het gaat om een vorm van geweld. Ouderenmisbruik (https://www.huiselijkgeweld.nl/vormen/financieel-misbruik) is een vorm van geweld. Mogelijk heb je hier iets aan. In elk geval veel sterkte in deze frustrerende situatie.
Hartelijke groet,
Astrid
Leven Vol Lef
zelf als ik dit lees twijfel ik aan mijzelf, weet dat ik blijf hangen in eeen slechte relatie al jaren. we Ijn inmiddels uit elkaar maar kunnen elkaar niet loslaten. fijne is nu dat ik mijn eigen veilige plekje heb. zo gisteren, 4 dagen gewerkt en heb hwt mede door alles zwaar ren mijzelf voorbij en ben op. hij zit al jaren thuis ( heeft een super hoog iq) en klus geregeld wat bij. op mijn enige vrije dag moest hij woning opleveren, in de warmte ga ik mee en huis was brandschoon. zoon was Iek geweest en hij begon ook flink ziek te worden. ik moest werken en zou weekend weer komen. maar merkte al dat ook ik iets te pakken had. drie dagen heeft hij volledig gerust, en ik heb laaste dag ziek afgemaakt, zou naar hun gaan maar had eerst nog afspraak voor nagels en dochter zou komen. smiddags gebeld hij was nog niet fit, zei al anders kom ik zaterdag en neem ik dochter mee duw kant op. na werk naar huis, snel eten opruimen en afspraak en kwam terug en voelde dat ik hangers werd. vroeg wat hij wilde en krwegbgeen antwoord. omdat ik me steeds berierder voelde en mijn dochter er was , ik thuis nog zaken moest doen en hij niet reageerde maar zatbte gamen denk ik blijf thuis, zie morgen wel. een drama ik had nog tot midernacht om te komen zoniet dan was het klaar en zocht hij een ander , ikbhad her beloofd , ik kon nu nog komen , moegwn was deur gesloten , enz enz.. ging door tot middernacht , terwijl ik al meermaals zei dat ik niet lekker was. moe was. een partij aan verwijten, als ik niet jwam hoefde het orgen niet meer , zijn ex was beter enz enz. uiteindelijk kreeg ik een bericht dat hij een sorry van mij eiste, zoniet was alles klaar! helemaal flabbergasted, wat had ik gedaan? sorry voor wat? of ligt het toch aan .ij en zie ik iets over het hoofd? ik weet het soms echt niet meer maar dit gebeurd steeds weer, steeds weer zeg ik sorry en vraag mij af wat ik dan deed? of ben ik fout?
Ik wist wel dat de manipulator geen gelijk had kon niet geloven dat het bij mij gebeurt was. je hebt gelijk iedereen kan er in trappen het is belangrijk dat je wel afstand neem van de persoon die je zo behandelt. Ik heb 5 jaar en 8 maanden gezien hoe zo een persoon mij wou manipuleren die mij niet ken nooit heeft gezien. Ik vind het wel erg dat zo een persoon dat doet je geeft de persoon niet de schuld en neemt het niet persoonlijk, je gaat verder met je leven laat de persoon achter. Ik vind het ook in gezond om terug te gaan naar een relatie van 5, 6 jaar terug dat is wat de manipulator mij wou laten geloven terwijl ik al bij na 7 jaar en 6 maanden single ben. Het is toch niet te geloven dat een persoon dat mijn realiteit wou maken. De persoon woont in een ander land vertelt dat we samen kinderen hebben dat is de rede dat ik nu single bent de persoon wilt dat stoppen dat gaat niet lukken. Ik kan niet geloven dat een persoon vertelt dat ik hem narcist heb genoemt, ik leef in een ander land ken je niet een hoe kan ik zo iets vertellen over een mens. De persoon iset verschillende verhalen gekomen zo mensen hem gingen geloven kon niet geloven dat ik het mee ging maken. Ik ben nu weg van daar ga niet meer terug kijken. ik zeg jullie wel eerlijk je kan er wel makkelijk in trappen en geloven als je niet uit kijkt. Het is beter om snel de plek situatie te verlaten en niet meer terug te kijken. Ik wil je wel bedanken dit onderwerp leer ons veel over manipulatie.