Pijn in spieren en gewrichten door stress? Dit moet je weten

Na een drukke werkweek sta je op vrijdagmiddag vermoeid op van je bureaustoel. Je voelt eens aan je nek en schouders, want jeetje, wat voelen je spieren stijf aan. Kan dat te maken hebben met de hoge werkdruk die je de laatste tijd ervaart? In dit artikel lees je hoe stress (inderdaad) pijnlijke spieren en gewrichten kan veroorzaken. 

Wanneer stress nadelige effecten heeft

Stress komt soms goed van pas: je bent extra gefocust voor een belangrijke presentatie en je sprint nét dat beetje harder tijdens een belangrijk kampioenschap. Met andere woorden: stress hoeft helemaal niet per se slecht voor je te zijn. 

Toch associëren veel mensen stress met negativiteit, mentale klachten en fysieke ongemakken. En dat is niet zo raar, want als stress maar lang genoeg in je lijf aanwezig is, kan hij voor flink wat problemen zorgen. 

Langdurige stress 

Als je die spannende presentatie hebt gegeven, voel je je daarna opgelucht. De stress verdwijnt redelijk snel uit je lichaam. Hetzelfde geldt voor de spanning tijdens die hardloopwedstrijd. 

Maar wat als je langdurig stress ervaart? Als je moeite hebt de spanning in je lijf kwijt te raken? 

Langdurige stress (ook wel chronische stress genoemd) heeft een negatief effect op je lichaam. Waar die extra alertheid bij een prestatie handig kan zijn, veroorzaakt hij nu een hoop ellende, zoals slaapproblemen, een overvol hoofd of zelfs hyperventilatie. 

Als je lichaam onder constante spanning staat, krijgt het steeds de boodschap alert te blijven. De stress zorgt ervoor dat je spieren zich aanspannen, je hart sneller gaat kloppen en je zintuigen op scherp staan. 

Ook worden door de stressreactie andere processen in je lichaam op een lager pitje gezet. De spijsvertering en het immuunsysteem zijn daar voorbeelden van.  

Lees ook: Hoe lang duurt overspannen zijn?

Burn-out

Wanneer je niet luistert naar de signalen van je lichaam, kan stress uitmonden in een burn-out. 

Een burn-out is een hevige stressreactie, die ervoor zorgt dat je feitelijk niets meer kan. Vermoeidheid overheerst en je hersenen werken niet meer mee. Concentratie is ver te zoeken, waardoor zelfs simpele klusjes een enorme opgave worden.

Als je een burn-out hebt, kost het veel tijd er helemaal bovenop te komen. Zowel lichaam als geest zijn volledig uit balans geraakt en hebben veel tijd nodig daarvan te herstellen. 

Een burn-out kan ontstaan door verschillende factoren. Hierboven noemde ik al de langdurige stress, bijvoorbeeld door een hoge werkdruk, als oorzaak. Maar onderschat ook niet wat perfectionisme kan doen. 

De klachten die je ervaart bij een burn-out zijn vele malen heviger dan wanneer je ‘slechts’ stress hebt. 

Klachten door chronische stress

Maar welke klachten kun je dan verwachten als je chronische stress ervaart of een burn-out hebt? Dat zijn er nogal wat. Ik geef je een overzicht van veelvoorkomende lichamelijke klachten bij stress:

• hoofdpijn
• hartkloppingen
• huidproblemen
• koorts
• jeuk
• verandering in je bloeddruk
• duizeligheid
• paniekaanvallen (hyperventilatie)
• slapeloosheid
• spierpijn, keelpijn, benauwdheid

Wat hebben (chronische) stress, burn-out en spierpijn met elkaar te maken? 

Je ziet het, ook spierpijn is één van de klachten die kunnen ontstaan door stress. Hieronder vertel ik je precies hoe dat zit. 

A. Pijnlijke spieren door te hoge spierspanning

Eerder gaf ik al aan dat je spieren zich aanspannen in een stressvolle situatie. Dat is op zich handig, want het maakt dat je snel kunt reageren in een gevaarlijke situatie. 

Maar ja, die werkdruk vraagt niet per se om een sprint van wereldniveau. Die vraagt er vooral om dat je in je brein alert bent. Helaas kun je niet zelf bepalen welke onderdelen van de lichamelijke stressreactie je aan- of uitzet. Je krijgt altijd het volledige plaatje. 

Door de constante spierspanning ontstaat uiteindelijk de (zeurende) pijn in je spieren. En die zal niet afnemen als je de oorzaak niet aanpakt. 

Sterker nog, hij wordt op de lange termijn alleen maar erger, omdat je lichaam door de stress de afvalstoffen in de spieren niet goed kan afvoeren. En die afvalstoffen zijn nu juist boosdoeners als het om spierpijn gaat.

Spierpijn door te hoge spierspanning kun je op verschillende plekken in je lijf ervaren. Bepaalde lichaamsdelen zijn welbekend: bijvoorbeeld nek en schouders. 

Maar wist je dat je ook klachten kunt krijgen in je gezicht? Je kaken spannen zich vaak ook aan als je stress hebt. Dat kan pijn of tintelingen veroorzaken op verschillende plekken in je gezicht. 

B. Pijnlijke gewrichten door te hoge spierspanning

Wanneer je spieren constant gespannen zijn, ga je op den duur anders bewegen. Je lichaam wil er immers voor zorgen dat het zo min mogelijk last ervaart. 

Dat is precies de reden dat ook je gewrichten pijnlijk kunnen worden. Ook die worden anders belast door de aanpassingen die je lichaam doorvoert.  

C. Verkeerde lichaamshouding

Grijp jij na een lange, drukke werkdag achter de computer ook wel eens naar je nek of schouderbladen? Grote kans dat stress de boosdoener is. Niet alleen vanwege die gespannen spieren, maar ook door een verkeerde houding.

Als je gestrest bent, haal je vaak onbewust je schouders op. Eventjes is dat niet erg, maar als je dat constant doet, krijg je pijnklachten. Vaak niet alleen in je schouders, maar ook in je nek. Je kunt er zelfs flinke hoofdpijn van krijgen. 

Vooral als je computerwerk doet, is een verkeerde houding vaak een probleem. Zorg er dus voor dat je bewust je schouders laat hangen en je hoofd netjes op een rechte rug draagt.   

Wat kun je nog meer doen als stress pijn in je spieren veroorzaakt?

Ik kan me voorstellen dat je op zoek bent naar meer oplossingen; naar manieren om weer meer ontspanning in je spieren te voelen. Met onderstaande tips kom je waarschijnlijk al een heel eind!

1. Neem de stress weg

Ik kan het niet vaak genoeg zeggen: als stress je lichamelijke klachten veroorzaakt, moet je juist daarmee aan de slag. 

Ga na wanneer je lichaam reageert. Wanneer krijg je spierpijn of voel je de stijfheid in je gewrichten? Als je een tijdje een pijndagboek bijhoudt, ga je vanzelf de rode draad zien. Misschien reageren je spieren wel op bepaalde emoties of situaties.

Dit geldt natuurlijk wel alleen voor spier- en gewrichtspijnen die door stress worden veroorzaakt. Twijfel je daarover? Laat je dan ook eens door een fysiotherapeut lichamelijk onderzoeken. Zo kun je fysieke oorzaken uitsluiten. 

Zodra je weet wat je spier- en gewrichtsklachten triggert, is het tijd voor de volgende stap: de stressoren zo veel mogelijk wegnemen. Dat is niet altijd makkelijk. Als je bijvoorbeeld te maken hebt met ziekte of schulden, kun je de situatie niet zomaar omkeren. 

Wél kun je je afvragen waar je wel invloed op hebt. Hoe kun je ervoor zorgen dat je grip krijgt op de situatie? Als je daar zelf niet uitkomt, kun je de hulp inschakelen van een professional. Een goede coach of therapeut doet in dat geval wonderen.

Lees tip: Hoe kom je van een onrustig gevoel af?

2. Doe ontspannings- en ademhalingsoefeningen

Stress wegnemen zorgt ervoor dat je op de lange termijn minder last hebt van spier- en gewrichtsklachten. Uiteraard zijn er ook dingen die je op de korte termijn kunt doen om van je gespannen spieren af te komen. 

Je kunt bijvoorbeeld ontspanningsoefeningen doen. Of ademhalingsoefeningen. Op internet zijn talloze goede oefeningen te vinden.

Door die ontspanningsoefeningen leg je de nadruk op rust en, de naam zegt het al, ontspanning. Zo geef je je stijve spieren ook de tijd zich te herstellen en tot rust te komen. 

Daarnaast zijn dit soort oefeningen goed om de oorzaak van je probleem weg te nemen: juist, stress. Misschien verandert je situatie er niet direct door, maar je creëert wel rustmomenten voor jezelf. Daardoor neemt de stress in ieder geval iets af.

3. Blijf (toch) bewegen

Heb je een burn-out? Dan schreeuwt je lijf waarschijnlijk om rust. Het liefst zou je de hele dag in bed blijven liggen met de gordijnen dicht. Toch is beweging cruciaal om er geestelijk én lichamelijk weer bovenop te komen. 

Ga daarom af en toe even naar buiten voor een korte wandeling of doe wat oefeningen op je yogamat. Wat je doet, maakt niet zoveel uit, zolang je maar in beweging bent. 

Als je lichamelijk kunt blijven bewegen komt, zul je geestelijk ook beweging in gang zetten. De weg naar je herstel wordt zo ingezet. 

4. Zorg voor jezelf

Als je pijnlijke spieren hebt door psychologische stress, is niets zo belangrijk als een goede zelfzorg. Misschien neemt die niet direct je lichamelijke pijn weg, maar op de langere termijn heeft zelfzorg wel een positieve invloed op je stressniveau. 

Zorg voor een goede nachtrust, ook al kun je slecht slapen. Waak ervoor dat je je dag- en nachtritme niet omdraait. Kom ‘s ochtends op tijd uit bent en blijf de hele dag op. Je hoeft echt niet de hele dag actief te zijn. Zoek je rust, maar daag jezelf ook uit: ga wandelen, kook een gezonde maaltijd en creëer structuur.   

Indirect helpen deze acties je van je pijnlijke spieren af. 

Lees ook: Mentaal sterker leren worden

Pijn door stress: je kunt er wat aan doen

Zoals je hebt kunnen lezen, zijn er nogal wat dingen die je zelf kunt doen als je spierpijn ervaart door stress. Maar met stip op één staat toch wel de tip om de oorzaak van je pijn weg te nemen: stress. 

Wanneer had jij voor het laatst pijnlijke spieren door stress?